دیابت

والدین گرامی در این محتوا به سوالات شایع در خصوص بیماری دیابت پاسخ داده شده تا برای خودمراقبتی از آن بهره ببرید اما حتما با پزشک معالج خود قبل استفاده از این توصیه ها مشورت نمایید.

1.در زمان افت قند خون صبحگاهی چه اقداماتی انجام می‌دهید؟

درصورت افت قندخون ( قند خون کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر) مصرف مایعات شیرین توصیه می‌شود مانند یک قاشق غذاخوری عسل یا شکر یا نصف لیوان آب سیب یا آب میوه یا سه حبه قند در یک لیوان آب استفاده کنید. 15 دقیقه بعد مجدد قند خون را چک نمایید اگر هنوز میزان قند خون 70 میلی گرم در دسی لیتر یا کمتر باشد باید دوباره مواد غذایی بالا تکرار شود و از مصرف انسولین تا زمان اصلاح قند خون خودداری نمایید. در زمان افت قند خون صبحگاهی احتمال می‌رود میزان انسولین شب زیاد باشد یا به اندازه کافی آخر شب تغذیه صورت نگرفته است و اگر بیش از 2بار تکرار شد باید به پزشک معالج مراجعه نمایید.

2.در صورت افزایش قند خون چه کاری باید انجام دهید؟

درصورت افزایش قند خون در ساعات مختلف شبانه روز، می‌بایست کودک را تشویق به مصرف آب و راه رفتن کنید و یک ساعت بعد قند خون را چک نمایید و در صورتیکه قند خون بالای 300 میلی گرم در دسی‌لیتر بود یک تا دو واحد انسولین سریع اثر را با نظر پزشک معالج به عنوان دوز اصلاحی انسولین تزریق نمایید و مجددا نیم‌ساعت بعد قند خون را مجدد کنترل نمایید و اگر این مورد بیش از دو بار تکرار شد به پزشک مراجعه کنید اما باید بدانید که اگر انسولین‌ها را مرتب تزریق کرده باشید افزایش یک یا دو نوبت قندخون نمی‌تواند خطرناک باشد. ضمنا افزایش قندخون اگر همراه با استفراغ یا بی‌حالی باشد باید فورا به دکتر یا مرکز درمانی مراجعه نمایید.

3. بعد از چند بار افزایش قند خون ( بالای 250 ) می بایست به پزشک مراجعه نمایید؟

دو بار- توجه نمایید که اگر حال بیمار خوب نیست باید سریع به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه نمایید.

4.بعد از چند بار افت قند خون (کمتر از 70) می‌بایست به پزشک مراجعه نمایید؟

دو بار- اما بهتر است در دفعه اول هم با پرشک مشورت نمایید.

5.آیا در صورت نگهداری انسولین در فریزر، انسولین قابلیت استفاده دارد یا خیر؟

خیر، اگر در فریز گذاشته شد هرگز استفاده نشود فقط در یخچال نگهداری شود. باید بدانید که قلم انسولین پس از شروع استفاده (باز کردن قلم) فقط تا یک ماه آن هم در دمای اتاق قابلیت استفاده دارد.

6.فعالیت ورزشی شدید در چه صورت توصیه نمی‌شود؟

در صورتیکه قند خون کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر و بیشتر از 300 میلی گرم در دسی‌لیتر باشد تا زمان اصلاح قند خون بایستی از فعالیت ورزشی شدید (مانند رفتن به باشگاه ) خودداری شود. در غیر این صورت ورزش کردن و فعالیت ورزشی (هر نوع که بیمار علاقه دارد) خوب است.

7.می‌دانید یک واحد انسولین چه میزان قند خون را کاهش می‌دهد؟

برای محاسبه باید عدد ثابت 1800 را برمقدار انسولین 24 ساعته تقسیم نمایید مثلا اگر مجموع انسولین لنتوس ونوورپید کودک 30 واحد در شبانه روز باشد :1800را بر 30 تقسیم میکنیم عدد60 بدست می آید یعنی هر واحد انسولین حدود 60 میلی گرم قندخون را پایین می‌آورد.

8.می‌دانید میزان قند خون طبیعی در کودکان دیابتی که انسولین دریافت می‌کنند چقدر است؟

در کودکان زیر 5 سال: قند خون از 70 میلی گرم در دسی‌لیتر تا کمتر از 200 میلی‌گرم در دسی لیتر در کودکان بالای 5 سال: قند خون از 70 میلی‌گرم در دسی‌لیتر تا کمتر از 150 میلی‌گرم در دسی‌لیتر

9.آیا می دانید مصرف چند وعده غذایی روزانه توصیه می‌شود؟

روزانه 6 وعده غذایی مناسب است (صبحانه، میان وعده صبح، ناهار، میان وعده عصر، شام، میان وعده قبل از خواب )

10.میان‌وعده مناسب در کودکان چیست؟

میوه :2-4 واحد روزانه، که هر واحد برابر است به عنوان مثال: یک عدد سیب متوسط یا پرتقال یا نصف انار یا دو عدد نارنگی یا یک عدد هلو یا یک عدد شلیل یا 3 عدد زرد آلو و...) شیر ولبنیات کم چرب :روزانه 2-3 واحد که هر واحد معادل یک لیوان شیر یا 2 لیوان دوغ یا1لیوان ماست یا پنیربه اندازه یک قوطی کبریت) سبزیجات تازه: کاهو، کلم وسبزی خوردن (مقدار دلخواه) حبوبات پخته: (نخود، عدس و انواع لوبیا ) نصف لیوان روزانه نانهای سبوس دار: سنگک و بربری (یک کف دست بدون انگشت یک واحد است) جایگزین نانهای سفید (لواش وباگت) مقدار نان مصرفی بستگی به میزان واحد نان تعیین شده روزانه دارد. مغز ها ودانه های روغنی: نظیر گردو ( 2عدد ) پسته، فندق و بادام هر کدام (6عدد) توجه نمایید که در دیابت نوع یک، نان، برنج و سسی زمینی چندان محدودیتی ندارد و نان های سفید مانند لواش و ساندویچی توصیه نمی شود.

11.آیا به جای تزریق انسولین می توان از داروهای گیاهی استفاده کنید؟

خیر، هیچ دارویی حتی قرصهای خوراکی نمی تواند جایگزین انسولین شود ودر صورت قطع خودسرانه انسولین عواقب خطرناکی (کمای دیابتی) اتفاق می افتد. انسولین در کودکان علاوه بر تنظیم قندخون باعث رشد و نمو و قد کشیدن و بلوغ مناسب می شود.

12.چه ورزش‌هایی برای کودکان دیابتی مناسب است؟

هیچ ورزشی ممنوعیت ندارد مانند شنا، یوگا، دوچرخه سواری و پیاده روی حداقل 30 دقیقه وسایر ورزشها با صلاحدید پزشک معالج بلامانع است اما حتما به مربی، بیماری کودک دلبندتان را اطلاع دهید.

13.کودکی با قند بالای 300 میلی گرم در دسی‌لیتر غذا بخورد؟

بله، البته باید دوز اصلاحی انسولین را ( طبق صلاحدید پزشک معالج) به انسولین قبل از ناهار اضافه کنید ومصرف آب فراوان را فراموش ننمایید.

14.آیا با حذف وعده‌های غذایی می‌توان از افزایش قند خون کودک جلوگیری کرد؟

خیر- در صورت حذف وعده های غذایی و گرسنگی شدید، بدن از چربی ذخیره برای تولید انرژی استفاده کرده وقند خون افزایش می یابد.

15.می‌دانید کمای دیابتی چیست وچگونه درمان می‌شود؟

کمای دیابتی یک شرایط اورژانسی می باشد که در آن کودک هوشیاری خود را از دست می دهد و قادر به پاسخ گویی و ارتباط کلامی و حرکتی نمی باشد که ممکن است در اثر افت یا افزایش قند خون کودک مبتلا به دیابت رخ دهد و باید کودک را سریعا به نزدیکترین مرکز درمانی برسانید.

16.آیا استرس و سرماخوردگی سبب افزایش قند خون می شود؟

بله، شما می توانید جهت مدیریت استرس از روشهای انحراف افکار (مانند پرت کردن حواس کودک با گذاشتن موسیقی، کشیدن نقاشی، خواندن کتاب یا بازی مورد علاقه کودک ) و تکنیکهای آرام سازی مثل کشیدن نفس عمیق ومصرف آب فراوان وگوش دادن به حرفهای کودک بدون قضاوت او استفاده کنید ودر صورت سرماخوردگی و عدم تمایل کودک به مصرف آب وغذا حتما به پزشک معالج یا نزدیکترین مرکز درمانی جهت ویزیت مراجعه کنید.

17.آیا می‌دانید درصورت مصرف انسولین چند ساعت بعد قند خون کودک پایین می‌آید؟ و چه مدت اثر آن ادامه دارد؟

البته به نوع انسولین مصرفی بستگی دارد مثلا انسولین نوورپید واپیدرا 5 الی 15 دقیقه بعد از تزریق شروع به پایین آوردن قند خون کرده و 3 الی 4 ساعت در بدن باقی می مانند ولی انسولین لنتوس یا گلارژین 3 الی 6 ساعت بعد تزریق شروع اثر داشته وبه مدت 24 ساعت در بدن باقی مانده وانسولین پایه محسوب می شود. شروع انسولین اثر لوومیر ناشناخته است ولی طول اثر 24 ساعته می باشد.

18.چرا در کودکان دیابتی غذاهای کم‌نمک و کم‌چرب توصیه می شود؟

زیرا نمک و چربی اضافی به مرور زمان منجر به آسیب کلیه ها می‌گردد و به طور کلی نمک در افراد غیر دیابتی مضر می‌باشد.

19.کودکان دیابتی بهتر است چه غذاهایی را مصرف نکند یا کمتر مصرف کند؟

(با نظر پزشک معالج) شکلات، قند، شکر، بستنی، نوشابه های گازدار، ساندیس، کمپوت، پشمک، پولکی، کیک وشیرینی جات وغذاهای کنسروی، سوسیس وکالباس، چیپس، پفک، عسل ومربا، پوست مرغ وگوشتهای قرمز پرچرب و در کل تمام شیرینی های طبیعی یا غیر طبیعی.

20.آیا ممکن است در آینده انسولین کودک قطع شود؟

قطع انسولین کودک بسته به نوع دیابت وجواب آزمایشات او و با نظرپزشک معالج صورت خواهد گرفت. در صورتیکه بیش از دوبار افت قند خون در کودک رخ دهد جهت تصحیح دوز انسولین باید به پزشک مراجعه نمایید و دقت کنید که قطع خودسرانه انسولین عواقب جبران ناپذیری خواهد داشت. با پیشرفت سریع علم، قطعا در آینده درمان های راحت تری موجود خواهد شد اما تا رسیدن به آن روز باید به تزریق انسولین ادامه دهید.

برای دریافت این سوالات به صورت PDF اینجا کلیک کنید.